Menu

Rapport CAO afspraken 2024

In het onlangs gepubliceerde ‘Rapport Cao-afspraken 2024’ krijg jij een actueel en gedetailleerd overzicht van de belangrijkste cao-afspraken voor het komende jaar. Het rapport bespreekt de diverse onderwerpen zoals cao-loonstijgingen, laagste loonschalen, en bovenwettelijke aanvullingen bij ziekte of arbeidsongeschiktheid. Ook biedt het inzicht in de regelingen voor oudere werknemers en de integratie van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Dit rapport is een onmisbaar hulpmiddel om te begrijpen hoe de cao-afspraken jouw arbeidsvoorwaarden en -verhoudingen in de nabije toekomst kunnen beïnvloeden.

Cao-loonstijging

Gemiddelde cao-loonstijging 

De gemiddelde cao-loonstijging in 2023 bedroeg 5,5% op jaarbasis. In 2024 is de verwachte cao-loonstijging 7,1%. Echter, voor de helft van de cao-werknemers zijn de loonafspraken voor 2024 nog niet definitief, waardoor dit percentage nog kan wijzigen.

Variatie in loonafspraken

In vergelijking met voorgaande jaren is er in 2024 sprake van meer variatie in loonafspraken. Naast traditionele procentuele loonsverhogingen zijn er cao’s die een loonsverhoging met een vast bedrag voor alle werknemers bieden, of procentuele stijgingen met een bodem- of plafondbedrag.

Opvallend is de introductie van prijscompensatieclausules, waarbij de uiteindelijke loonstijging (deels) afhangt van de inflatie. Hiermee beogen cao-partijen werknemers te compenseren voor de hoge inflatie uit 2022. In de zorgsector zijn bijvoorbeeld cao’s tussentijds aangepast om aanvullende loonafspraken te realiseren vanwege de veranderende sociaaleconomische situatie. Deze ontwikkelingen tonen de diversiteit en flexibiliteit van de huidige cao-afspraken.

Laagste loonschalen

Vakvolwassenheid

Vakvolwassenheid is een kernbegrip binnen de laagste lonen. Het verwijst naar de leeftijd waarop werknemers in aanmerking komen voor de salarissen van reguliere schalen of aanloopschalen. In veel cao’s zijn jeugdschalen opgenomen voor werknemers die nog niet de vakvolwassen leeftijd hebben bereikt. Meer dan twee op de vijf onderzochte cao’s bevatten jeugdschalen.

Laagste salarissen

Voor elke onderzochte cao is het maandsalaris vastgesteld voor een voltijdwerkende, vakvolwassen werknemer in de laagste loonschaal. Eind 2023 lag het laagste cao-loon gemiddeld 5,3% boven het wettelijk minimumloon (Wml) voor werknemers van 21 jaar en ouder. Dit gemiddelde weerspiegelt een daling van 0,7%-punt ten opzichte van eind 2022.

Deze daling is mede te wijten aan de stijging van het Wml in 2023. Door de toename van het minimumloon is het verschil tussen het laagste cao-loon en het Wml kleiner geworden. Dit betekent dat de verhoging van het Wml een significante invloed heeft gehad op de laagste salarissen binnen de cao’s. Je moet dit in gedachte houden bij de analyse van de impact van deze veranderingen.

Bovenwettelijke aanvullingen bij ziekte, arbeidsongeschiktheid, en werkloosheid

Cao-afspraken over bovenwettelijke aanvullingen

Meer dan twee derde van de cao’s bevat afspraken over bovenwettelijke aanvullingen bij ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Dit betekent dat jouw cao waarschijnlijk ook bepaalt dat je financiële ondersteuning krijgt na de eerste twee ziektejaren, boven op de wettelijke eisen.

Loondoorbetaling tijdens ziekte

Als je langdurig ziek wordt, moet je werkgever je loon gedurende twee jaar doorbetalen. Tijdens deze eerste twee jaren is de minimale loondoorbetaling 70% van je salaris. Uit het rapport blijkt dat 82% van de werknemers tijdens deze periode meer ontvangt, vaak meer dan 170% van hun loon, al dan niet onder voorwaarden zoals gedeeltelijke werkhervatting.

Het is belangrijk te begrijpen dat deze bovenwettelijke aanvullingen door cao-afspraken tot stand zijn gekomen en dat ze zijn ontworpen om jouw financiële situatie te beschermen tijdens langdurige ziekteperiodes. Dit toont aan hoe collectieve arbeidsovereenkomsten, naast wettelijke bepalingen, kunnen bijdragen aan betere arbeidsvoorwaarden en meer zekerheid voor werknemers.

Oudere werknemers

AOW-leeftijd

De AOW-leeftijd gaat sinds 2013 stapsgewijs omhoog. Dit zorgt ervoor dat meer oudere werknemers langer actief blijven op de arbeidsmarkt. Jij ziet hierdoor een voortdurende wijziging in de pensioenplannen van werknemers naarmate de leeftijdsgrenzen worden aangepast.

Cao-afspraken over oudere werknemers

In diverse cao’s zie je specifieke regelingen die het mogelijk maken voor oudere werknemers om gezond en werkend hun pensioenleeftijd te bereiken. Voor bijna zestig procent van de werknemers is er in hun cao een RVU-regeling opgenomen. Dit betekent een aanzienlijke stijging ten opzichte van eerdere jaren, wat toont hoeveel belang jij als werknemer hierbij hebt.

Daarnaast bevat 59% van de onderzochte cao’s afspraken over verlofsparen, wat je in staat stelt extra verlofdagen op te sparen voor toekomstige jaren. Verder kun je als oudere werknemer in 61% van de cao’s rekenen op arbeidsduurverkorting. Vrijstellingen van diensten en extra verlof komen voor respectievelijk in 60% en 33% van de cao’s. Dit brede scala aan maatregelen geeft jou mogelijkheden voor een betere werk-privé balans naarmate je pensioen dichterbij komt.

Afstand tot de arbeidsmarkt

Wet Banenafspraak

De Wet Banenafspraak, ingevoerd in 2015, stelt als doel om 125.000 banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Tegen eind 2023 hebben werkgevers gezamenlijk 138.317 extra banen gerealiseerd, waarmee ze de gestelde doelen hebben overschreden. Dit toont aan dat deze regelgeving effectief is in het bevorderen van inclusie op de werkvloer.

Cao-afspraken over afstand tot de arbeidsmarkt 

In een derde van de onderzochte cao’s staan afspraken ter bevordering van de instroom van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Er zijn in totaal 26 cao’s waarin streefcijfers voor het aantal te realiseren arbeidsplaatsen zijn opgenomen. Deze cao’s zijn gericht op het bieden van werkgelegenheid aan ruim 7.000 mensen.

Daarnaast bevatnen 53 cao’s afspraken voor een inclusievere werkomgeving voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit gaat verder dan alleen het creëren van banen; de cao’s streven er ook naar om een werksfeer te ontwikkelen waarin deze werknemers zich welkom en gewaardeerd voelen. Deze inclusieve initiatieven dragen bij aan een bredere maatschappelijke acceptatie en ondersteuning van kwetsbare groepen binnen de arbeidsmarkt.

Zzp’ers

Tariefafspraken

In de recentste cao-afspraken zijn er twee nieuwe tariefafspraken voor zzp’ers bijgekomen, wat het totaal nu op elf cao’s brengt. Dit betekent dat in een steeds groter aantal cao’s rekening wordt gehouden met de beloning van zzp’ers. Duidelijke tariefafspraken zorgen voor meer financiële zekerheid bij freelancers.

Voorrang van vaste medewerkers

Het geven van voorrang aan vaste medewerkers bij de inroostering van diensten is een belangrijke afspraak voor het behoud van een stabiele werkvloer. Dit komt momenteel voor in twee cao’s binnen de zorgsector. Deze maatregel bevordert de werkzekerheid voor vaste medewerkers.

Jij hebt mogelijk opmerkingen over hoe prioriteit wordt gegeven aan vaste medewerkers bij de inroostering van diensten. Het is een relevante ontwikkeling binnen cao-afspraken en benadrukt de voorkeur voor stabiele dienstverbanden. In specifieke cao’s binnen de zorgsector is dit reeds geïmplementeerd, wat kan leiden tot een betere planning en consistentie in de werkroosters, terwijl ook de belangen van vaste medewerkers beter worden gewaarborgd.

Financiële positie van cao-fondsen

Cao-fondsen

Cao-fondsen hebben als doel de arbeidsmarktwerking te verbeteren door activiteiten zoals opleiding en ontwikkeling van werknemers te co-financieren en goede arbeidsomstandigheden te bevorderen. In 2022 behelsden deze fondsen in totaal 69 avv’de fondsen, goed voor 2,4 miljoen werknemers.

Financieel jaarverslag

De financiële jaarverslagen van avv’de cao-fondsen worden verplicht naar het ministerie gestuurd. Deze verslagen vormen de bron van het onderzoek naar de financiële positie van de fondsen en bevatten cruciale informatie over baten, uitgaven en reserves.

In de meest recente cijfers, bedroegen de baten van de cao-fondsen in 2022 ruim € 433 miljoen, waarvan het merendeel uit premieheffing afkomstig is. De gemiddelde premie was 0,59% van de loonsom. De totale uitgaven bedroegen ruim € 413 miljoen, waarbij een groot deel naar opleiding en ontwikkeling (O&O) van werknemers ging (€ 154 miljoen), en aanzienlijke bedragen werden besteed aan werkgelegenheidsdoelstellingen (€ 58 miljoen) en het bevorderen van goede arbeidsomstandigheden (€ 31 miljoen). Uiteindelijk stegen de reserves in 2022 met € 19 miljoen.

Normale arbeidsduur en 5 mei

Gemiddelde arbeidsduur

De gemiddelde arbeidsduur van een voltijdwerknemer bedraagt 37,2 uur per week. Dit is een fractie lager dan het gemiddelde van de afgelopen jaren, dat 37,3 uur per week bedroeg. Hoewel deze daling gering is, weerspiegelt het wel een lichte verschuiving in de werklastverdeling binnen collectieve arbeidsovereenkomsten.

Cao-afspraken over verlof op 5 mei

In de cao van vier op de vijf cao-werknemers staat een afspraak over verlof op 5 mei. Ruim 2,25 miljoen werknemers hebben elk jaar op 5 mei een vrije dag, terwijl twee miljoen andere werknemers in lustrumjaren (eens in de vijf jaar) vrij hebben op 5 mei. In twee cao’s is dit zelfs een nieuwe afspraak voor dit jaar.

De opname van verlof op 5 mei in zoveel cao’s onderstreept het belang van Bevrijdingsdag in Nederland. Dit verlof biedt werknemers de gelegenheid om deze nationale feestdag te vieren en te herdenken. Hoewel niet iedereen jaarlijks vrij heeft, toont de frequente vastlegging in cao’s aan dat er breed gedragen steun is voor een periodiek moment van nationale rust en reflectie.

Conclusie Rapport ‘Cao-afspraken 2024’

 

In het rapport ‘Cao-afspraken 2024’ wordt u een gedetailleerd en actueel beeld geschetst van de recente ontwikkelingen binnen cao’s in Nederland. U leert hoe cao’s inspelen op de economische realiteit met passende loonstijgingen en maatregelen om werknemers aan te trekken en te behouden. Het rapport benadrukt de variatie in loonafspraken, bovenwettelijke voorzieningen bij ziekte en werkloosheid, en nieuwe initiatieven voor zzp’ers en kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Het geeft u waardevolle inzichten in de rol van cao’s in de huidige krappe arbeidsmarkt.